Dzisiaj kilka słów na temat współpracy trenerów z klubami sportowymi, a zatem podstawowych relacji prawnych w polskim sporcie. Jakie są podstawy prawne zatrudniania trenerów? Jakie elementy powinna zawierać umowa trenera z klubem sportowym? Czy w kontrakcie trenerskim można wprowadzić zakaz konkurencji? To jedynie kilka z pytań, na które znajdziesz odpowiedzi w artykule. Startujemy.
Pomoc prawna przy umowach z trenerami
Napisz do mnie, a ja zaproponuję, jak mogę Ci pomóc
DODATKI DO ARTYKUŁU
W artykule znajdziesz praktyczne porady, na co zwrócić uwagę przy przygotowywaniu i zawieraniu umowy pomiędzy klubami sportowymi a trenerami.
Dodatkowo nieodpłatnym dodatkiem do artykułu jest lista obowiązków trenera klubowego w formie przepisu do kontraktu trenerskiego. Plik w formacie .docx otrzymasz od razu po zapisaniu się do newslettera.
Odpłatnymi dodatkami są:
- poradnik w formie checklisty z 22 pytaniami dotyczącymi treści kontraktu trenerskiego,
- szablon umowy z trenerem klubowym zawierający przykładowe określenie obowiązków klubu i trenera , różne przykłady określenia okresu obowiązywania umowy i wypłaty wynagrodzenia trenerowi, ewidencję godzin usług świadczonych przez trenera, wzór klauzuli informacyjnej o przetwarzaniu danych osobowych.
SPIS TREŚCI:
- Umowa trenera z klubem – jakie przepisy stosujemy?
- Zawarcie umowy przez trenera – na piśmie, mailowo, czy ustnie?
- Strony kontraktu trenerskiego
- Obowiązki klubu sportowego
- Obowiązki trenera
- Czas trwania kontraktu trenerskiego
- Zakaz działalności konkurencyjnej trenera
- Korzystanie z wizerunku trenera i jego rozpowszechnianie
- Prawa autorskie w kontraktach trenerskich
- Inne klauzule w umowach zawieranych z trenerami klubowymi
- PREZENT: Lista obowiązków trenera klubowego
- Poradnik: Jak napisać kontrakt trenerski?
- Wzór umowy trenera z klubem sportowym
- Pomoc prawna
1. UMOWA TRENERA Z KLUBEM – KTÓRE PRZEPISY STOSUJEMY?
Bez zbędnego przedłużania napiszę, że umowa trenera z klubem sportowym może zostać zawarta jako umowa o pracę albo umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o umowie zlecenie. Obie należą do grupy tzw. umów starannego działania, co oznacza co oznacza, że ich celem jest wykonywanie określonych czynności, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu.
Zdarzają się również próby podejmowania współpracy z trenerami na podstawie umów o dzieło, jednak są one podważane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i sądy. W sprawie tej orzekał również Sąd Najwyższy:
| Wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 2014, II UK 496/13 Umowy dotyczące systematycznego wykonywania czynności sportowych lub trenerskich – za okresowo wypłacanym wynagrodzeniem powodują, co do zasady, obligatoryjne objęcie ubezpieczeniem społecznym na podstawie umowy o świadczenie usług. |
Oczywiście nie można całkowicie wykluczyć zawarcia umowy o dzieło w razie przeprowadzenia jednego, niepowtarzalnego treningu. W zdecydowanej większości przypadków umowy o dzieło nie powinny być jednak stosowane przy współpracy trenerów z klubami sportowymi.
Jedną z możliwych form współpracy jest umowa o pracę. Nie jest ona jednak często stosowana m.in. z uwagi na problemy klubów w dostosowaniu treści umów do przepisów kodeksu pracy, np. w zakresie czasu pracy przy turniejach odbywających się w weekendy oraz wyjazdy na zgrupowania.
Znacznie częściej spotykaną formą współpracy stron jest umowa o świadczenie usług. Uregulowana jest w art. 734-751 kodeksu cywilnego. Klubowi i trenerowi pozostawiono dużą swobodę w regulowaniu treści umowy, w tym zasad zakończenia współpracy. Zawierając umowę jako trenerka musisz mieć zatem na uwadze, że nie będziesz podlegać ochronie na podstawie przepisów kodeksu pracy.
Potrzebujesz pomocy prawnej w związku z działalnością trenera?
Skontaktuj się ze mną:
Maciej Broda
ADWOKAT2. ZAWARCIE UMOWY PRZEZ TRENERA – NA PIŚMIE, MAILOWO, CZY USTNIE?
Umowa o pracę
Zastosowanie znajdą przepisy kodeksu pracy, zgodnie z którymi umowę o pracę zawiera się na piśmie (art. 29 § 2 k.p.). Jeżeli jednak umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić mu na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy oraz jej warunków.
Czy w razie braku zachowania formy pisemnej umowa jest nieważna? Nie, umowa bez zachowania formy pisemnej jest ważna, choć brak pisemnego określenia praw i obowiązków może być utrudnieniem, by wykazać, że klub i trenera łączy stosunek pracy o określonej treści.
Dla ważności niektórych elementów umowy wymagana jest jednak forma pisemna. Taka sytuacja ma miejsce przy umowie o zakazie konkurencji, która może być częścią zawartej umowy o pracę. Więcej na ten temat znajdziesz w rozdziale pt. Zakaz konkurencji.
Umowa o świadczenie usług trenerskich
Co do zasady dla zawarcia umowy o świadczenie usług trenerskich nie jest wymagana żadna szczególna forma. Zasady współpracy mogą być określone w korespondencji mailowej a nawet w formie ustnego porozumienia. Oczywiście musisz mieć na uwadze, że im mniej udokumentowane są Wasze prawa i obowiązki, tym trudniej będzie Ci udowodnić Wasze ustalenia w razie powstania sporu w przyszłości.
Napisałem wcześniej, że przy umowach o świadczenie usług co do zasady nie jest wymagana szczególna forma. W niektórych sytuacjach konieczne może być jednak zawarcie umowy w formie pisemnej.
Po pierwsze, taki wymóg mogą wprowadzać przepisy danej federacji sportowej, w ramach której świadczone są usługi przez trenera.
| Art. 11 uchwały nr XII/189 z dnia 12 grudnia 2014 roku Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej dot. Zasad regulujących stosunki pomiędzy klubem sportowym a trenerem piłki nożnej (stan na 20 września 2021 roku) 1. Pod rygorem nieważności, profesjonalny kontrakt trenerski będący umową cywilnoprawną: 1) przed rozpoczęciem sezonu piłkarskiego podpisywany jest na czas minimum jednego sezonu piłkarskiego, 2) w trakcie sezonu piłkarskiego zawierany jest na okres nie krótszy niż do zakończenia danego sezonu piłkarskiego, 3) określa wszystkie składniki wynagrodzenia trenera za cały okres obowiązywania kontraktu, 4) sporządzony jest na piśmie w 3 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla klubu, trenera i podmiotu prowadzącego rozgrywki. (…) |
Po drugie, jeżeli w umowie z trenerem będą umieszczone przepisy związane z wykorzystywaniem praw autorskich (przeniesienie autorskich praw majątkowych albo licencja wyłączna), dla ważności tych przepisów konieczne jest zawarcie umowy w formie pisemnej. Więcej na ten temat znajdziesz w rozdziale pt. Prawa autorskie.
3. STRONY KONTRAKTU TRENERSKIEGO
Trener
Pierwszą stroną umowy jest oczywiście trener. Jakie warunki należy spełnić, aby móc zostać uznanym za trenera w danym sporcie?
Ustawa o sporcie reguluje tę kwestię w bardzo ograniczonym zakresie. W 2013 r. wprowadzono ustawę deregulującą, co ograniczyło znacznie ustawowe wymagania stawiane trenerom sportowym. Za nadawanie uprawnień trenerskich odpowiadają polskie związki sportowe właściwe dla danego sportu. To one określają zatem wymogi, które muszą spełnić osoby chcące spróbować swoich sił w działalności trenerskiej. Różnice najlepiej widać w poniższej grafice opublikowanej w raporcie pokontrolnym przez Najwyższą Izbę Kontroli. Oczywiście zachęcam Cię do zapoznania się z samym raportem (link do pobrania).
Trener może zawierać umowy osobiście albo przez pełnomocnika. W tym drugim przypadku konieczne jest wówczas udzielenie odpowiedniego pełnomocnictwa. Pamiętajmy o wpisaniu adresu zamieszkania i numeru PESEL trenera. Oznaczając trenerów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą podajemy firmę (nazwę działalności) oraz NIP.
Klub sportowy
Drugą stroną umowy jest klub sportowy. Również w tym przypadku w ustawie o sporcie nie znajdziesz wielu informacji, jakie wymogi należy spełnić, aby być uznanym za klub sportowy. Jedynym wymogiem jest, by klub działał jako osoba prawna, tj. podmiot praw i obowiązków, mający prawo do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, np. zawierania umów. Najpopularniejszymi formami klubów są:
- stowarzyszenia,
- fundacje,
- spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółki akcyjne.
Przy zawieraniu umowy zwróć uwagę, by klub był reprezentowany zgodnie ze statutem lub umową spółki. Jeżeli w imieniu klubu kontrakt zawiera pełnomocnik, sprawdź, czy jego pełnomocnictwo upoważnia go do tego.
Często zdarza się, że trenerem jest jednocześnie członek zarządu klubu sportowego. Pamiętaj wówczas o specjalnych zasadach reprezentowania klubu.
W SKRÓCIE:
Stowarzyszenie w umowach z członkiem zarządu reprezentuje:
- Członek organu kontroli wewnętrznej (komisji rewizyjnej) wskazany w uchwale tego organu
- pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania członków/delegatów .
Fundacje w umowach z członkiem zarządu reprezentowane są zgodnie ze sposobem określonym w statucie. Problem może pojawić się przy tzw. fundacji jednoosobowej.
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w umowach z członkiem zarządu reprezentuje:
- Rada nadzorcza – zwróć uwagę, że mowa tu o całym organie, a nie jedynie o członku organu
- Pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników – w głosowaniu tajnym.
- W tzw. spółkach jednoosobowych członek zarządu zawiera umowę „sam ze sobą” w formie aktu notarialnego.
Więcej informacji na temat zawierania umów z członkiem zarządu znajdziesz w moim innym artykule opublikowanym na portalu.
4. OBOWIĄZKI KLUBU SPORTOWEGO
Zakres obowiązków klubu sportowego zależy przede wszystkim od rodzaju zawartej umowy z trenerem. Jeżeli jest to umowa o pracę, podstawowe obowiązki klubu znajdziemy w kodeksie pracy, w szczególności w artykule 94 tej ustawy. Czyli wchodzimy w przepisy dotyczące przeciwdziałaniu dyskryminacji, zapewniania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zaspokajania socjalnych potrzeb pracowników itd. Oczywiście wyliczenie z kodeksu pracy ma jedynie charakter przykładowy, więc obowiązki klubu jako pracodawcy należy zawsze rozpatrywać indywidualnie, uwzględniając specyfikę danego sportu.
Jeżeli zawierasz umowę o świadczenie usług trenerskich, to w niej określisz zakres obowiązków klubu sportowego. Oczywiście musisz mieć na uwadze, czy przepisy wewnętrzne danej federacji sportowej nie wprowadzają dodatkowych obowiązków, które musisz uwzględnić w podpisanej umowie.
Podstawowym jest oczywiście terminowa wypłata wynagrodzenia. Może ono zostać określone jako stawka godzinowa a także jako wynagrodzenie za dany okres świadczenia usług. Strony mogą również ustalić wynagrodzenie dodatkowe uzależnione od uzyskania odpowiednich wyników sportowych, jak określone miejsce w lidze, osiągnięte punkty rankingowe itd.
Innymi obowiązkami mogą być m.in. zapewnienie odpowiedniego sprzętu, współfinansowanie edukacji trenera, umożliwienie korzystania z materiałów klubowych w celu poprawienia jakości świadczonych usług. Tak jak wspomniałem, obowiązki te można określić naprawdę szeroko.
Pomoc prawna dla trenerów sportowych
Napisz do mnie i opisz swoją sytuację
5. OBOWIĄZKI TRENERA
Przede wszystkim chcę zacząć od tego, że zakres obowiązków trenera nie musi zostać określony w kontrakcie trenerskim. W większości przypadków umowy zawierają jednak takie postanowienia, by jasno określić zasady współpracy. Czasami lista obowiązków trenera znajduje się w załączniku do umowy. Jest to jak najbardziej dozwolona praktyka.
Pamiętaj jednak, że przepisy wewnętrzne danego polskiego związku sportowego mogą nakładać dodatkowe obowiązki co do treści kontraktów trenerskich, np. poprzez konieczność wprowadzenia w umowie zakresu usług trenera. Musisz po prostu zapoznać się z przepisami obowiązującymi w interesującym Cię sporcie.
Obowiązki trenera sprowadzają się w skrócie do:
- przeprowadzania zajęć szkoleniowych i treningowych,
- analizy i oceny poziomu sportowego zawodników lub drużyny – w zależności od rodzaju sportu,
- zapewnienie bezpieczeństwa podczas prowadzonych treningów i zajęć
- selekcji zawodników, również z innych klubów pod kątem ich przydatności do prowadzonej drużyny,
- koordynacji lub współpracy z innymi członkami sztabu szkoleniowego,
- egzekwowania od zawodników utrzymywania dyscypliny i przestrzegania przez nich regulaminów klubu.
Są to oczywiście jedynie przykładowe obowiązki trenera wynikające z umowy. Ich zakres wynika również z profilu działalności klubu (profesjonalnego albo amatorskiego), sportu, w którym prowadzone są treningi oraz funkcji pełnionej w sztabie szkoleniowym. Co więcej, trenerzy bardzo często pełnią w klubie również funkcje administracyjne związane między innymi ze współpracą z klubami partnerskimi, obsługą systemu Extranet, współorganizacją wyjazdów itd. W takim przypadku zakres obowiązków trenera może być naprawdę szeroki.
Listę zawierającą przykładowe obowiązki trenera możesz pobrać za darmo po dołączeniu do naszego newslettera.
Pamiętaj, że umowa o świadczenie usług może zostać uznana w toku kontroli za umowę o pracę, jeżeli w jej treści i sposobie wykonywania będą przeważały cechy charakterystyczne dla stosunku pracy. Są to między innymi:
- podporządkowanie się pracownika poleceniom pracodawcy zawartym m.in. w regulaminie pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy,
- konieczność wykonywania pracy osobiście,
- ryzyko pracodawcy – brak możliwości wykonywania pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy nie pozbawia pracownika roszczeń zarobkowych.
Nie jest istotna w tym momencie nazwa umowy. Nawet treść umowy nie będzie mieć decydującego znaczenia, jeżeli sposób jej wykonywania będzie wskazywał, że mamy do czynienia ze stosunkiem pracy.
6. CZAS TRWANIA UMOWY Z TRENEREM KLUBOWYM
Istotną kwestią do określenia w umowie jest również okres jej obowiązywania, ze szczególnym uwzględnieniem zakończenia współpracy. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z umową o pracę czy też umową o świadczenie usług przez trenera, podstawowe przyczyny wygaśnięcia stosunku prawnego to:
- porozumienie stron o rozwiązaniu umowy,
- upływ czasu, na który została zawarta umowa,
- złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
- złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia.
W umowach o pracę kwestie związane z długością trwania kontraktów uregulowane są szczegółowo w kodeksie pracy, w szczególności w artykule 30 i następnymi. Są tam określone przyczyny wygaśnięcia umowy, okresy wypowiedzenia oraz obowiązki pracodawcy i pracownika związane z zakończeniem współpracy.
Ja natomiast chciałbym skupić się na umowie o świadczenie usług, ponieważ tutaj trener i klub mają znacznie większą swobodę w określeniu okresu obowiązywania i przyczyn rozwiązania umowy. Przede wszystkim strony mogą ustalić okres trwania umowy, ewentualne terminy wypowiedzenia i przyczyny rozwiązania umowy.
Ogólną zasadą jest jednak, że zarówno klub jak i trener mogą wypowiedzieć umowę w każdym czasie. Jeżeli jednak umowa była odpłatna i została wypowiedziana bez ważnego powodu, strona która złożyła takie oświadczenie jest zobowiązana do naprawienia szkody pokrzywdzonej stronie.
Bardzo często w kontraktach trenerskich znajdują się zatem klauzule zawierające ważne przyczyny rozwiązania umów. Mogą być to zachowania zawinione którejś ze stron, np. zaległość w wypłacie wynagrodzenia lub inne istotne naruszenia umowy, a także niezawinione okoliczności, np. brak osiągnięcia określonego wyniku sportowego.
Podobnie jak w przypadku formy zawierania umowy, również przy negocjowaniu okresu obowiązywania umowy klub i trener powinni mieć na uwadze przepisy właściwej dla nich federacji sportowej. Po pierwsze, mogą one określać minimalny okres obowiązywania danej umowy. Po drugie, mogą wprowadzać pewne ograniczenia dotyczące rozwiązania umowy przez klub albo trenera.
Umowy z trenerami zawierają wiele wspólnych elementów z kontraktami zawodniczymi, dlatego możesz uzupełnić lekturę tego artykułu o poprzedni mój tekst, w którym opisałem między innymi elementy, na które należy zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy.
7. ZAKAZ DZIAŁALNOŚCI KONKURENCYJNEJ TRENERA
Działalnością konkurencyjną wobec klubu sportowego jest podejmowanie przez trenera czynności, które pokrywają się (nawet tylko w części) z zakresem działalności klubu. Co istotne, nie ma znaczenia, czy te czynności wykonywane są przez trenera za wynagrodzeniem czy też nieodpłatnie. Liczy się to, że działanie trenera szkodzi lub potencjalnie może szkodzić interesom klubu jako pracodawcy. W zależności od rodzaju zawartej umowy zakaz działalności konkurencyjnej będzie określony w różny sposób.
Umowa o pracę
Pierwszą sytuacją, którą chcę omówić, jest zakaz konkurencji w trakcie obowiązywania umowy o pracę. Chcąc zapewnić usługi trenera jedynie dla siebie, klub musi podpisać z nim umowę o zakazie konkurencji.
Umowa o zakazie konkurencji może być częścią umowy o pracę albo mieć postać odrębnego dokumentu. Musi jednak zostać zawarta w formie pisemnej. W przeciwnym razie jest nieważna.
Umowa o zakazie konkurencji w trakcie obowiązywania umowy o pracę może przewidywać wynagrodzenie dla trenera, ale może mieć też charakter nieodpłatny. Zobaczysz za chwilę, że jest to duża różnica w porównaniu do umów o zakazie konkurencji obowiązujących po zakończeniu umowy o pracę.
Czas trwania umowy o zakazie konkurencji nie może przekraczać czasu trwania stosunku pracy – przestaje zatem obowiązywać z chwilą zakończenia współpracy. Oczywiście klub z trenerem mogą przewidzieć krótszy okres obowiązywania umowy o zakazie konkurencji.
Umowa o zakazie konkurencji (również w formie klauzuli do umowy o pracę) może obejmować okres po zakończeniu współpracy pomiędzy stronami. Również w tym przypadku wymagana jest forma pisemna.
Nie może ona jednak zostać zawarta z każdą osobą, lecz jedynie pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Pojęcie ważnych informacji nie zostało zdefiniowane w ustawie – trzeba je interpretować odnosząc je do każdej sprawy. Inaczej będziemy traktować głównego trenera, mającego wpływ na politykę transferową całego klubu, a inaczej jednego z wielu trenerów w grupach młodzieżowych.
Umowa (klauzula) o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy powinna zawierać:
- Okres trwania zakazu konkurencji,
- Zakres zakazu konkurencji – np. terytorialny, co do danych usług itd.
- Wynagrodzenie przysługujące trenerowi. Nie może być niższe od 25 procent wynagrodzenia otrzymanego przez niego przed zakończeniem współpracy w okresie odpowiadającym czasowi obowiązywania zakazu konkurencji.
- Zasady i termin wypłaty wynagrodzenia.
Umowa o świadczenie usług trenerskich
Również w umowie o świadczenie usług trenerskich można wprowadzić klauzulę o zakazie konkurencji. Nie mają tu zastosowania przepisy kodeksu pracy, więc trener i klub mają większą swobodę przy redagowaniu umowy. Większa swoboda nie oznacza jednak całkowitej dowolności.
Strony mogą wprowadzić klauzulę zakazu konkurencji w trakcie obowiązywania umowy, przy czym nie musi wiązać się to z dodatkowym wynagrodzeniem na rzecz trenera.
Sprawa komplikuje się przy zakazie konkurencji po zakończeniu obowiązywania umowy. W jednym z wyroków Sąd Najwyższy uznał, że nieodpłatna klauzula antykonkurencyjna po rozwiązaniu umowy zlecenia jest nieważna. Dlaczego? W dużym skrócie – z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i przekroczeniem zasady swobody umów. Jeżeli chcesz poznać bardziej szczegółowo stanowisko sądu, podaję datę wydania wyroku i sygnaturę sprawy – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2003 r., sygn. III CKN 579/01.
Inaczej Sąd Najwyższy ocenił sytuację, w której nieodpłatna klauzula antykonkurencyjna została wprowadzona w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcami:
| Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 roku (V CSK 30/13) Zauważyć należy, że obie strony były przedsiębiorcami, w granicach przysługującej im kompetencji indywidualnie ukształtowały rozkład praw i obowiązków, dostosowując go i zmieniając w trakcie realizacji umowy. Klauzula konkurencyjna bez ekwiwalentu, przy zastrzeżeniu kary umownej za jej naruszenie, mimo braku symetrii nie traci sensu gospodarczego i mieści się w granicach lojalności kontraktowej |
Do jakich wniosków doszedł sąd? Stwierdził, że rzeczywiście w analizowanej umowie strony nie były równo traktowane. Trener nie otrzymał bowiem dodatkowego wynagrodzenia w ramach klauzuli konkurencyjnej. Co więcej, zgodnie z umową musiał zapłacić karę umowną za naruszenie tej klauzuli. Sąd jednak uznał, że obie strony były przedsiębiorcami, czyli podmiotami profesjonalnymi, a zatem miały równą pozycję podczas negocjacji warunków umowy.
Nie można zatem z góry założyć, że ustalony między przedsiębiorcami zakaz konkurencji jest nieważny. Istotny jest czas obowiązywania zakazu, wysokość wynagrodzenia przysługującego trenerowi w trakcie obowiązywania umowy oraz wysokość kary umownej za naruszenie zakazu konkurencji, jeżeli została wprowadzona.
8. KORZYSTANIE Z WIZERUNKU TRENERA I JEGO ROZPOWSZECHNIANIE
W trakcie współpracy konieczne może być korzystanie z wizerunku trenera, np. w materiałach promocyjnych klubu sportowego. Warto zatem uregulować również tę kwestię w umowie zawieranej ze szkoleniowcem.
Czym zatem jest wizerunek? Nie ma jednej definicji, ale w dużym uproszczeniu jest to utrwalenie danej osoby albo jej podobizny w sposób rozpoznawalny dla odbiorców. Jest to również dobro osobiste, które podlega ochronie prawnej, m.in. w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych. I tak rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby, która została na nim przedstawiona. Ustawa wprowadza kilka wyjątków, kiedy takiej zgody nie trzeba wprost uzyskać:
- otrzymanie zapłaty za pozowanie przez osobę, której wizerunek jest wykorzystywany,
- w celach informacyjnych wykorzystywany jest wizerunek osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych,
- osoba ta stanowi jedynie szczegół większej całości jak zgromadzenie, krajobraz albo publiczna impreza.
Diabeł jednak tkwi w szczegółach.
Omówię teraz pierwszą przesłankę, tj. otrzymanie zapłaty za pozowanie. Po pierwsze, trener który pozował może mieć inne wyobrażenie na temat zasad wykorzystywania jego wizerunku przez klub. Nie musi na przykład czuć potrzeby, by jego wizerunek był wykorzystywany w kampaniach reklamowych określonych sponsorów. Po drugie, w interesie stron jest jasne wskazanie, w jakim okresie może być wykorzystywany wizerunek trenera.
Rozpowszechnianie wizerunku powszechnie znanej może kojarzyć się z celebrytami, aktorami, politykami, sportowcami z pierwszych stron gazet. Może być to jednak osoba znana lokalnie, np. trener miejscowego klubu. W tym przypadku możliwe jest wykorzystywanie wizerunku takiej osoby, ale tylko w związku z wykonywaniem przez niej funkcji publicznej, np. prowadzenia zespołu w meczach. Klub może zatem wykorzystać wizerunek trenera informując o wynikach spotkań, lecz nie może bez jego zgody udostępniać go dla celów działań reklamowych sponsorów.
Trzecia przesłanka to rozpowszechnianie wizerunku trenera jako szczegół większej całości. Nie znajdziesz w ustawie informacji, czy mowa jest o dziesięciu osobach, dwudziestu czy też trzydziestu. Istotny jest kontekst zdjęcia albo nagrania.
Pomimo wprowadzenia pewnych wyjątków od nakazu uzyskania zgody na rozpowszechnianie wizerunku, klub powinien doprecyzować tę kwestię w umowie z trenerem wskazując między innymi na: okres wykorzystywania wizerunku, zakres rozpowszechnienia wizerunku, możliwość udzielenia osobom trzecim, np. sponsorom uprawnień związanych z wizerunkiem trenera.
9. PRAWA AUTORSKIE W KONTRAKTACH TRENERSKICH
Podczas świadczenia usług przez trenera mogą powstać utwory w rozumieniu prawa autorskiego, np. zdjęcia, filmy, autorskie plany treningowe itd. W interesie stron jest zatem określenie zasad wykorzystywania tych utworów.
Autorskie prawa osobiste
Przede wszystkim zacznę od tego, że twórcy utworu przysługują dwie kategorie praw autorskich:
- prawa autorskie osobiste
- prawa autorskie majątkowe,
Czym są prawa autorskie osobiste? Jest to pewnego rodzaju emocjonalna więź autora z utworem. W związku z ich powstaniem autorowi służy prawo do:
- autorstwa utworu;
- oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
- nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
- decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
- nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Przede wszystkim musisz wiedzieć, że są one niezbywalne, co oznacza, że w umowie z trenerem klub nie może zobowiązać go do zrzeczenia się albo odstąpienia osobistych praw autorskich do wykonanych zdjęć, plakatów i innych materiałów, które mogą zostać uznane za utwór. Czym innym jest jednak zobowiązanie autora do niewykonywania autorskich praw majątkowych albo upoważnienie do wykonywania praw w imieniu autora. Cel jest jasny – ochrona nabywcy przy wykonywaniu tych praw przed możliwą ingerencją autora.
Autorskie prawa majątkowe
Czym innym są prawa autorskie majątkowe, dotyczące dysponowania utworem i zarabiania na jego rozpowszechnianiu lub na innej formie wykorzystania. Są one zbywalne a zasady ich nabycia przez klub powinny zostać określone w umowie o przeniesieniu autorskich praw majątkowych. Nie musi być to osobny dokument – dozwolone jest umieszczenie klauzuli w głównej umowie zawieranej z trenerem. Musisz jednak pamiętać, że wymagana jest tutaj forma pisemna pod rygorem nieważności. Jest to jeden z wyjątków, o których pisałem w rozdziale Forma zawarcia umowy.
Klub, ustalając z trenerem zasady przeniesienia autorskich praw majątkowych, powinien w umowie określić:
- utwory, których dotyczy przeniesienie praw,
- sposób korzystania z utworów, czyli pola eksploatacji,
- zasady dokonywania zmian w utworze,
- kwestie związane z wynagrodzeniem,
- czas przeniesienia praw,
- moment przejścia praw.
Pamiętaj, że przekazanie autorskich prawa majątkowych i udzielenie licencji wyłącznej musi nastąpić w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Nieco inaczej wygląda sytuacja, gdy trener zatrudniony jest w klubie na podstawie umowy o pracę. Jeżeli trener stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, klub nabędzie z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe. Zwracam jednak uwagę na fakt, że utwór musi powstać w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Nie każda działalność trenera będzie ten wymóg spełniać. Klub powinien zatem rozważyć, czy również w umowie o pracę nie wprowadzić klauzuli dotyczącej przeniesienia majątkowych praw autorskich, by doprecyzować, których utworów będzie dotyczyć nabycie praw. Jeszcze raz podkreślam, że autorskie prawa osobiste (oznaczenie utworu, nienaruszalność treści itd.) są niezbywalne.
Udzielenie licencji
A co w przypadku, gdy trener chce umożliwić klubowi korzystanie z jego utworów (prezentacji, autorskich programów treningowych), lecz nie chce przekazywać autorskich praw majątkowych? Wówczas w umowie możemy wprowadzić klauzulę o udzieleniu licencji.
Również tutaj mamy duże możliwości dostosowania klauzuli do naszych potrzeb. Możemy udzielić licencji wyłącznej – klub uzyska wyłączność korzystania z utworów na danym polu eksploatacji (wymagana jest forma pisemna). Możemy oczywiście udzielić licencji niewyłącznej i tutaj nie ma już wymogu sporządzenia umowy na piśmie. Udzielając licencji należy pamiętać między innymi o: określeniu utworu, którego dotyczy licencja, czasu udzielenia licencji, wskazaniu pól eksploatacji, zasadach odpłatności za udzielenie licencji.
Wiem, że jest to tylko krótkie przedstawienie elementów prawa autorskiego, które regulują działalność trenerów sportowych. Szczegółowe omówienie tych kwestii jeszcze bardziej zwiększyłoby długość tego tekstu. Na pewno jednak poświęcę więcej czasu tej tematyce w osobnym wpisie.
10. INNE KLAUZULE W UMOWACH TRENERÓW Z KLUBAMI SPORTOWYMI
Oczywiście wskazane wyżej postanowienia to nie wszystkie elementy znajdujące się w umowach zawieranych pomiędzy trenerem a klubem sportowym. Częstymi postanowieniami umownymi są również:
- zasady poufności,
- reguły przetwarzania danych osobowych,
- kwestie związane z odpowiedzialnością trenera i klubu za nieprawidłowe wykonywanie umowy,
- zasady rozstrzygania sporów,
- klauzula dotycząca siły wyższej.
Oczywiście ta lista może być jeszcze dłuższa. Można na pewno dodać jeszcze inne postanowienia, które znajdują się w umowach z trenerami.
11. PREZENT: LISTA OBOWIĄZKÓW TRENERA KLUBOWEGO
W artykule znajdziesz wskazówki, na co zwrócić uwagę przy zawieraniu umowy pomiędzy trenerem a klubem sportowym. Wierzę, że pomoże Ci to w nawiązywaniu współpracy z klubami lub trenerami.
Jako prezent udostępniam Ci również listę obowiązków trenera klubowego w formie przepisu do kontraktu trenerskiego. Możesz oczywiście ją rozbudowywać albo ograniczyć – w zależności od Twoich potrzeb. Dokument prześlę Ci w formacie .docx. Lista jest dostępna za darmo. Plik możesz pobrać od razu po dołączeniu do naszego newslettera.
12. Poradnik: jak przygotować kontrakt trenerski?
W sklepie znajdziesz również poradnik w formie w formie checklisty, z którego dowiesz się, na co zwracać umowę przy zawieraniu kontraktu trenerskiego. Składa się on z 22 pytań dotyczących treści umowy podpisywanej między klubem sportowym a trenerem,
Przy każdym pytaniu znajduje się krótki opis i uzasadnienie, dlaczego daną kwestię należy uwzględnić przed zawarciem umowy, Poradnik w szczególności przeznaczony jest dla:
- trenerów sportowych,
- klubów sportowych, związków sportowych i innych podmiotów zatrudniających trenerów,
- działaczy i agentów sportowych,
- osób zainteresowanych prawem sportowym
Więcej szczegółów poznasz klikając w poniższy ekran.
13. WZÓR UMOWY TRENERA Z KLUBEM SPORTOWYM
W artykule przedstawiłem wszystkie najistotniejsze elementy umowy zawieranej pomiędzy trenerem a klubem sportowym. Jeżeli potrzebujesz gotowy wzór umowy, możesz go kupić w naszym sklepie.
W szablonie umowy znajdziesz:
- przykładowe określenie obowiązków klubu i trenera oraz zasad współpracy między stronami,
- różne przykłady określenia okresu obowiązywania umowy i wypłaty wynagrodzenia trenerowi,
- ewidencję godzin usług świadczonych przez trenera,
- wzór klauzuli informacyjnej o przetwarzaniu danych osobowych.
Przy najważniejszych postanowieniach wzoru umowy znajdziesz komentarze zawierające m.in. propozycję innej treści danego przepisu. Dzięki temu dopasujesz treść umowy do swoich potrzeb.
Więcej szczegółów zobaczysz po kliknięciu w poniższy ekran.
UMOWA TRENERA Z KLUBEM – POMOC PRAWNA
We wpisie omówiłem niezbędne elementy, które powinna zawierać umowa trenera klubowego. Jeżeli dodatkowo potrzebujesz pomocy prawnej, skontaktuj się ze mną. Mogę pomóc Ci między innymi poprzez analizę Twojej umowy, przygotowanie nowego kontraktu lub wprowadzenie poprawek do istniejącego dokumentu.
Potrzebujesz pomocy prawnej przy kontrakcie trenerskim? Skontaktuj się ze mną
Możesz skontaktować się ze mną mailowo lub telefonicznie
Możesz również wysłać wiadomość korzystając z formularza kontaktowego
