Na całym świecie działalność federacji sportowych wzbudza wiele kontrowersji. Nie inaczej jest oczywiście w Polsce, dlatego tym bardziej warto wiedzieć, w jaki sposób sprawowany jest nadzór nad polskim związkiem sportowym. Najistotniejsze kwestie prawne przedstawiam w tym wpisie. Startujemy.
Z tego wpisu dowiesz się:
- kto sprawuje nadzór nad działalnością polskich związków sportowych,
- które działania władz polskich związków sportowych podlegają kontroli,
- w jaki sposób prowadzony jest nadzór nad działalnością polskich związków sportowych,
- jakie są skutki stwierdzenia naruszenia prawa przez organy polskich związków sportowych.
SPIS TREŚCI:
Jeżeli nie chcesz czytać całego wpisu, lecz interesuje Cię dany aspekt nadzoru nad polskim związkiem sportowym, możesz przenieść się od razu do konkretnego fragmentu. W tym celu kliknij na dany rozdział spisu treści.
- Podstawy prawne sprawowania nadzoru nad polskim związkiem sportowym
- Kto jest organem nadzoru?
- Nadzór nad polskim związkiem sportowym – co to znaczy?
- Zatwierdzenie statutu polskiego związku sportowego
- Żądanie dotyczące udostępnienia dokumentów i złożenia wyjaśnień przez władze polskiego związku sportowego
- Kontrola polskiego związku sportowego
- Gdy polski związek sportowy narusza prawo – możliwe środki nadzoru
- Kurator w polskim związku sportowym – mity, legendy i rzeczywistość
- Pomoc prawna
1. NADZÓR NAD POLSKIM ZWIĄZKIEM SPORTOWYM – PODSTAWY PRAWNE
Większość organizacji sportowych w Polsce działa na podstawie ustawy – prawo o stowarzyszeniach. Mam tu na myśli nie tylko kluby sportowe, ale również związki sportowe i polskie związki sportowe. W ustawie tej wskazany jest również organ nadzoru nad działalnością stowarzyszeń, którym co do zasady jest starosta albo prezydent miasta na prawach powiatu.
I właśnie starosta albo prezydent miasta na prawach powiatu sprawuje nadzór nad działalnością związków sportowych. Do tej kategorii zaliczamy wojewódzkie i okręgowe związki sportowe oraz ogólnopolskie federacje sportowe, które nie mają statusu polskiego związku sportowego. Kwestię tę opisywałem już we wpisie dotyczącym zakładania związków sportowych, który znajdziesz TUTAJ.
Inaczej określona jest działalność polskich związków sportowych, np. Polskiego Związku Piłki Nożnej, Polskiego Związku Piłki Siatkowej, Związku Piłki Ręcznej w Polsce itd. W ustawie o sporcie znajdziesz o wiele więcej przepisów regulujących sytuację prawną tych organizacji.
W ustawie o sporcie znajduje się również rozdział dotyczący nadzoru nad działalnością polskich związków sportowych. I właśnie ten rozdział w znacznej części dzisiaj omówię.
2. KTO SPRAWUJE NADZÓR NAD POLSKIM ZWIĄZKIEM SPORTOWYM?
Nadzór nad działalnością polskich związków sportowych sprawuje minister właściwy ds. kultury fizycznej, czyli Minister Sportu i Turystyki. Oznacza to, że starosta albo prezydent miasta na prawach powiatu nie mają żadnych uprawnień nadzorczych nad działalnością polskich związków sportowych.
Nadzorem nie są jednak objęte wszystkie decyzje podejmowane przez polski związek sportowy. Z nadzoru Ministra Sportu i Turystyki wyłączone są decyzje dyscyplinarne i regulaminowe władz polskich związków sportowych związane z przebiegiem współzawodnictwa sportowego. Czy oznacza to, że te decyzje są niezaskarżalne? Niezupełnie. Od większości ostatecznych decyzji dyscyplinarnych polskich związków sportowych przysługuje skarga do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu przy Polskim Komitecie Olimpijskim.
Więcej informacji: Jak złożyć skargę do Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu przy PKOl?
3. NADZÓR NAD POLSKIM ZWIĄZKIEM SPORTOWYM – CO TO ZNACZY?
Nie chcę prowadzić tutaj wykładu z prawa administracyjnego i analizować dokładnie pojęcia ,,nadzór” i ,,kontrola”. W dużym skrócie przyjmę, że nadzór Ministra Sportu i Turystyki polega na możliwości wpływania na działalność polskich związków sportowych oraz ocenie działalności władz tych organizacji. Niektóre uprawnienia ministra zostały wprost przewidziane w ustawie o sporcie i są to między innymi:
- zatwierdzanie statutu polskiego związku sportowego i jego zmian,
- żądanie udostępnienia odpisów uchwał władz polskich związków sportowych oraz udzielenia pisemnych wyjaśnień dotyczących ich działalności,
- możliwość przeprowadzenia kontroli działalności polskiego związku sportowego pod względem zgodności z przepisami prawa, postanowieniami statutu oraz regulaminów związku,
- stosowanie środków nadzorczych, m.in. uchylenie decyzji władz polskiego związku sportowego.
Omówię je w dalszej części wpisu.
Czy są to wszystkie elementy nadzoru? Oczywiście, że nie. Minister Sportu i Turystyki określa zasady dofinansowania kosztów polskich związków sportowych dotyczących przygotowania kadry narodowej do udziału w igrzyskach olimpijskich, igrzyskach paraolimpijskich, igrzyskach głuchych, mistrzostwach świata lub mistrzostwach Europy, W wielu przypadkach przedstawiciel ministerstwa bierze udział w procesie wybierania członków władz polskich związków sportowych, np. sekretarza generalnego. Sprowadza się to zatem do nadzoru nad wydatkowaniem środków publicznych przez polskie związki sportowe.
4. ZATWIERDZENIE STATUTU POLSKIEGO ZWIĄZKU SPORTOWEGO I JEGO ZMIAN
Jednym z uprawnień Ministra Sportu i Turystyki jest zatwierdzanie statutu polskiego związku sportowego i każdej zmiany tego dokumentu. Zatwierdzanie następuje w formie decyzji administracyjnej. Jeżeli minister stwierdzi, że statut nie jest zgodny z prawem, odmówi zatwierdzenia statutu. Uniemożliwi to wpisanie zmian dotyczących statutu do Krajowego Rejestru Sądowego – decyzja ministra o wyrażeniu zgody jest koniecznym załącznikiem wniosku składanego do sądu.
Minister Sportu i Turystyki bada przede wszystkim zgodność statutu polskiego związku sportowego z przepisami ustawy o sporcie, m.in. ograniczeniami dotyczącymi władz związku.
Minister weryfikuje również, czy statut jest zgodny z przepisami ustawy – Prawo o stowarzyszeniach, zwłaszcza artykułem 10 tej ustawy. Przepis ten zawiera wymogi dotyczące statutów stowarzyszeń. Omawiałem je we wpisie dotyczącym klubów sportowych – stowarzyszeń. Możesz się z nim zapoznać klikając w poniższe zdjęcie.
Dobrym rozwiązaniem jest udzielanie upoważnienia dla zarządu przez walne zebranie członków lub delegatów do dokonywania przez zarząd korekt w statucie w razie pojawienia się uwag ministra na etapie zatwierdzania statutu. Umożliwia to wprowadzenie poprawek do statutu bez konieczności przeprowadzenia kolejnego zebrania członków lub delegatów polskiego związku sportowego.
Od decyzji Ministra Sportu i Turystyki przysługuje środek odwoławczy, tj. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Stosuje się do niego przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące odwołania od decyzji administracyjnej.
W razie braku uwzględnienia wniosku, możesz wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a w dalszej kolejności – skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W praktyce zazwyczaj takie działanie nie ma sensu – czas rozpatrzenia sprawy przez sądy będzie znacznie dłuższy niż czas potrzebny na zwołanie kolejnego walnego zebrania członków polskiego związku sportowego, które uchwali statut z uwzględnieniem uwag ministra.
5. ŻĄDANIE UDOSTĘPNIENIA ODPISÓW UCHWAŁ WŁADZ POLSKIEGO ZWIĄZKU SPORTOWEGO I ZŁOŻENIA WYJAŚNIEŃ
Kolejnym uprawnieniem Ministra Sportu i Turystyki jest żądanie udostępnienia odpisów uchwał władz polskiego związku sportowego oraz udzielenia pisemnych wyjaśnień dotyczących działalności polskiego związku sportowego. W jaki sposób to się odbywa? Przedstawię to na najczęściej występującym przykładzie.
- Dana osoba lub grupa osób (sportowiec, trener, działacz, klub sportowy itd.) kieruje skargę na działalność organów polskiego związku sportowego do Ministra Sportu i Turystyki, wskazując na nielegalne w ich ocenie zachowania władz związku.
- Po wstępnej analizie pisma minister zwraca się do władz polskiego związku sportowego z żądaniem złożenia wyjaśnień we wskazanym terminie i udostępnienia odpisów danych dokumentów, np. regulaminów wewnętrznych.
- Jeżeli po przedstawieniu wyjaśnień i udostępnieniu odpisów minister stwierdzi, że nie widzi podstaw do podejmowania dalszych środków nadzorczych, informuje o tym skarżącego. Nie przysługuje tutaj żadna droga odwoławcza.
- Jeżeli minister stwierdzi, że istnieje prawdopodobieństwo naruszenia przepisów przez władze polskiego związku sportowego, podejmuje dalsze kroki prawne, w szczególności dokonuje kontroli polskiego związku sportowego.
6. KONTROLA POLSKIEGO ZWIĄZKU SPORTOWEGO
Minister Sportu i Turystyki przeprowadza kontrolę polskiego związku sportowego na zasadach i w trybie określonych w przepisach o kontroli w administracji rządowej. Celem kontroli jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:
A. Czy działalność polskiego związku sportowego jest zgodna z przepisami prawa?
Minister w toku kontroli zweryfikuje, czy działalność polskiego związku sportowego jest zgodna z przepisami prawa. Rozumiemy przez nie przepisy prawa powszechnie obowiązującego:
- Konstytucję RP,
- ratyfikowane umowy międzynarodowe,
- ustawy, np. ustawę o sporcie, prawo o stowarzyszeniach, ustawę o zwalczaniu dopingu w sporcie, ustawę o rachunkowości itd.
- rozporządzenia, np. rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z w sprawie ewidencji klubów sportowych.
Minister może zbadać między innymi, czy polski związek sportowy respektuje terminy na przygotowanie i zatwierdzenie sprawozdań finansowych. Weryfikowane mogą być przepisy dyscyplinarne, w szczególności, gdy występują w innych aktach niż regulamin dyscyplinarny polskiego związku sportowego. Badane mogą być również zasady zawierania umów z członkami zarządu polskiego związku sportowego – omawiałem je w innym wpisie na portalu.
B. Czy działalność polskiego związku sportowego jest zgodna z postanowieniami statutu?
Kontrola może również dotyczyć zgodności działalności polskiego związku sportowego z przepisami jego statutu. Z mojej praktyki wynika, że najczęściej pojawiające się uchybienia to:
- podejmowanie uchwałyprzez organ, który nie był do tego uprawniony,
- brak zachowania kworum i wymaganej większości do podjęcia danej uchwały – ma to szczególne znaczenie w trakcie wyborów w polskim związku sportowym,
- nieuwzględnienie wymogów i ograniczeń statutowych dotyczących członków władz polskiego związku sportowego,
- brak zachowania terminu na podjęcie określonych działań, np. zawiadomienia członków zwyczajnych w terminie o zwołaniu walnego zebrania członków lub zgłoszenia kandydatów do władz polskiego związku sportowego.
Bardzo często uchybienia związane ze statutem polskiego związku sportowego występują łącznie z naruszeniami przepisów prawa, np. ustawy o sporcie. Wynika to z częstego przepisywania przepisów ustawy do statutu. Nie zawsze jest to konieczne, ale to już temat na inną dyskusję.
C. Czy działalność polskiego związku sportowego jest zgodna z postanowieniami regulaminów?
Od 2017 roku Minister Sportu i Turystyki może również kontrolować działalność polskich związków sportowych pod kątem zgodności z postanowieniami ich wewnętrznych regulaminów. Jak wspominałem już wcześniej, minister nie może kontrolować przepisów i decyzji wydawanych związanych z przebiegiem współzawodnictwa sportowego. Przykładowymi naruszeniami regulaminów wewnętrznych, które będą podlegały kontroli ministra są:
- podejmowanie uchwał przez organy polskiego związku sportowego wbrew przepisom regulaminów tych organów, np. poprzez nieprawidłowe zwołanie posiedzenia organu,
- sprzeczność postanowień regulaminów ze statutem polskiego związku sportowego,
- zamawianie usług, towarów i robót budowlanych niezgodnie z przepisami wewnętrznymi regulującymi tę materię.
| Komentarz do wytycznych 3B5-3B7 kodeksu dobrego zarządzania dla polskich związków sportowych: Powinny zostać określone jasne i przejrzyste procedury zamawiania usług, towarów i robót budowlanych przez dany polski związek sportowy, także dla takich wydatków, które nie są objęte prawem zamówień publicznych. Procedury powinny jasno wskazywać sposób wyboru dostawcy usług, towarów lub robót budowlanych oraz osoby, które mogą podjąć decyzję o takich wydatkach. Dostawcy powinni być wybierani w procedurze konkurencyjnej. Informacje o wyborze dostawcy wyłonionego w procedurze konkurencyjnej powinny być publikowane na stronie internetowej związku. |
O wiele trudniej jest zakwestionować samą treść regulaminów polskiego związku sportowego. Jeżeli nie ma sprzeczności z treścią statutu lub przepisami ustaw, minister prawdopodobnie nie będzie ingerować w przepisy wewnętrzne polskiego związku sportowego. Powoła się na kompetencje wyłączne polskich związków sportowych, m.in. w zakresie ustanawiania i realizacji reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez związki, z wyjątkiem reguł dyscyplinarnych dotyczących dopingu w sporcie.
7. GDY POLSKI ZWIĄZEK SPORTOWY NARUSZA PRAWO – ŚRODKI NADZORU MINISTRA SPORTU I TURYSTYKI
W razie stwierdzenia, że działalność polskiego związku sportowego narusza przepisy prawa, postanowienia statutu lub regulaminów może zastosować następujące środki:
- udzielić władzom polskiego związku sportowego upomnienia i zażądać od nich podjęcia działań mających na celu zapewnienie stanu zgodnego z prawem – często sytuacja ta występuje w razie stwierdzenia, że dane regulaminy polskiego związku sportowego są sprzeczne ze statutem lub przepisami ustaw,
- uchylić decyzję władz polskiego związku sportowego – ma to miejsce, gdy dany organ podjął uchwałę w sposób sprzeczny z przepisami ustawy, statutu lub regulaminu wewnętrznego polskiego związku sportowego. Środek ten będzie szczególnie dolegliwy, jeżeli uchylona decyzja dotyczy wyboru władz. W niektórych sytuacjach doprowadzi to do wyznaczenia kuratora dla polskiego związku sportowego.
Zastosowanie każdego ze środków następuje w formie decyzji administracyjnej. Przysługuje od nich wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, a w dalszej kolejności – skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Trzecim, najdalej idącym środkiem jest złożenie wniosku do sądu, by ten zawiesił władze polskiego związku sportowego a nawet rozwiązał polski związek sportowy. Środki te, z uwagi na swoją represyjność, powinny być stosowane wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.
Szczególnie dotyczy to złożenia wniosku o rozwiązanie polskiego związku sportowego. Sąd może uwzględnić ten wniosek, jeżeli ma miejsce rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.
8. KURATOR W POLSKIM ZWIĄZKU SPORTOWYM – MITY, LEGENDY I RZECZYWISTOŚĆ
Przy okazji doniesień medialnych o nieprawidłowościach w polskich związkach sportowych słyszymy często o zasadności powołania kuratora przez Ministra Sportu i Turystyki. Jego rolą byłaby szczegółowa kontrola działalności związku i wprowadzenie rozwiązań zapewniających prawidłowe funkcjonowanie organizacji.
Stanowisko takie jest nieprawidłowe.
Po pierwsze, kurator nie może zostać wyznaczony przez Ministra Sportu i Turystyki. Musi to uczynić sąd.
Po drugie, sąd wyznacza kuratora w następujących sytuacjach:
- Sąd zawiesił w czynnościach władze polskiego związku sportowego. Sąd wyznacza wówczas kuratora, który jest zobowiązany do przeprowadzenia wyborów nowych władz polskiego związku sportowego – w terminie 6 miesięcy od wyznaczenia go do pełnienia tej funkcji.
- Polski związek sportowy nie posiada zarządu zdolnego do działań prawnych. Może to mieć miejsce np. w razie wygaśnięcia mandatu członków zarządu przy braku skutecznego przeprowadzenia wyborów nowego zarządu. W takiej sytuacji sąd – z własnej inicjatywy lub na wniosek Ministra Sportu i Turystyki – ustanawia kuratora. W okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy kurator powinien zwołać walne zebranie członków lub delegatów w celu wyboru zarządu. Do tego czasu kurator reprezentuje polski związek sportowy w sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia.
Celem działania kuratora jest zwołanie i zorganizowanie walnego zebrania członków, które wybierze nowe władze polskiego związku sportowego. Kurator w pewnym zakresie kieruje bieżącą działalnością związku, lecz nie oznacza to, że został ustanowiony w celu uporządkowania przepisów wewnętrznych w organizacji.
POMOC PRAWNA – NADZÓR NAD POLSKIM ZWIĄZKIEM SPORTOWYM
We wpisie przedstawiłem prawne aspekty nadzoru nad polskim związkiem sportowym. Omówiłem również najważniejsze przepisy ustawy o sporcie dotyczące kontroli działalności władz polskich związków sportowych.
Jeżeli dodatkowo potrzebujesz pomocy prawnej z zakresu prawa sportowego, możesz skorzystać z moich usług. Mogę pomóc Ci między innymi udzielając konsultacji prawnej lub reprezentując w postępowaniach przed Ministrem Sportu i Turystyki lub sądami administracyjnymi dotyczących działalności polskich związków sportowych.
Potrzebujesz pomocy prawnej związanej z działalnością polskich związków sportowych? Skontaktuj się ze mną
Telefon: +48 796 922 239E-mail: maciej.broda@kontraktsportowy.pl
Możesz również skorzystać z poniższego formularza kontaktowego
NIE PRZEGAP NOWYCH WPISÓW
To tyle na dzisiaj.
Zachęcam Cię również do śledzenia mediów społecznościowych, gdzie znajdziesz krótsze treści, niepublikowane na portalu.
